Schorzenie, o którym mogłeś nie wiedzieć

Mimo że węch jest często niedocenianym zmysłem, to pełni wiele ważnych funkcji, które wpływają na jakość życia i umożliwiają wykonywanie wielu zadań. Przede wszystkim pozwala na wykrywanie zapachów i ostrzega przed niebezpiecznymi substancjami, takimi jak dym czy gazy trujące. Pomaga również w doborze odpowiednich składników żywnościowych i utrzymaniu właściwego poziomu łaknienia poprzez udział w procesie wydzielania śliny i soku żołądkowego. Ponadto, węch odgrywa istotną rolę w odczuwaniu doznań estetycznych i emocjonalnych oraz umożliwia wykonywanie zawodów takich jak kucharz, sommelier, strażak czy farmaceuta. Utrata zmysłu węchu może powodować trudności w wykrywaniu zagrożeń, takich jak wyciek gazu lub ulatniający się dym. Dlatego tak ważne jest, żeby nie bagatelizować anosmii i edukować społeczeństwo w zakresie jej leczenia.

Hiposmia to osłabienie węchu, natomiast całkowity brak węchu to anosmia. Czasami mogą występować nieprawidłowe odczuwania zapachów, nazywane parosmią. Odrażające wrażenia węchowe określa się jako kakosomię.

Najczęstsze przyczyny zaburzeń węchu

• najczęstszą przyczyną zaburzeń węchu z powodów neurologicznych są urazy czaszkowo-mózgowe, które najczęściej występują w wyniku wypadków komunikacyjnych;
• narażenie na substancje toksyczne, pyły i dym tytoniowy może spowodować osłabienie węchu. Zmniejszenie wrażliwości na zapachy, trudności w ich ocenianiu, identyfikowaniu i odróżnianiu mogą wynikać z procesu starzenia się;
• zaburzenia węchu mogą być objawem niepożądanym leków stosowanych w nadciśnieniu tętniczym oraz w padaczce;
• osłabienie węchu może również występować w przypadku cukrzycy, marskości wątroby oraz niedoczynności tarczycy. Zaburzenia węchu mogą być jednym z wczesnych objawów chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Parkinsona. Szacuje się, że zaburzenia węchu występują u około 90% pacjentów z tą chorobą;
• zaburzenia wykrywania i odróżniania zapachów występują również w chorobie Alzheimera, schizofrenii, a także w depresji.

Czasami występującym zaburzeniem jest utrata węchu jednostronna, która może wynikać z polipów w jednej z nozdrzy. Choć to nadal zaburzenie, jest ono łagodniejsze niż całkowita utrata węchu. Osoby, u których ta wada występuje od urodzenia, radzą sobie lepiej, gdyż nie znają zapachów i nie zdają sobie sprawy z tego, czego pozbawione są. Natomiast osoby, które nabyły tę wadę, czasami mają trudności z pogodzeniem się z brakiem pewnych zapachów, ale lepiej doświadczają smaków jedzenia.