Tydzień sztuki niezależnej w stolicy, czyli 4. edycja wydarzenia Fringe Warszawa

Tegoroczna edycja Fringe Warszawa to 96 projektów artystycznych, w tym 23 niezależne i oddolne galerie, 12 pracowni artystycznych, 53 wystawy pop-up w wynajętych przestrzeniach oraz osiem działań artystycznych, m.in. instalacji site-specific - wkomponowanych w przestrzeń - dostępnych przez całą dobę.

Wydarzenie powstało jako inicjatywa ośmiu artystycznych niezależnych przestrzeni, grup oddolnych działających w Warszawie. Jest alternatywą dla mainstreamowego, skomercjalizowanego obiegu sztuki, działającego na zasadach zysku ze sprzedaży dzieł. To także kontrapunkt dla instytucjonalnego wystawiania sztuki, m.in. w muzeach.

- Fringe powstało na marginesie świata artystycznego, żeby zaprezentować jego różnorodność. Jest odpowiedzią na potrzebę zwiększenia widoczności oddolnych działań, które same nie mogą sobie pozwolić na rozgłos medialny i pomoc instytucjonalną - powiedziała PAP członkini zespołu organizacyjnego Zuzanna Andruszko. W organizacji Fringe'a biorą udział wolontariusze, osoby, którym zależy na szerzeniu jego idei. Dopiero dwa lata temu, dzięki współpracy ze Staromiejskim Domem Kultury, Fringe otrzymał dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz m.st. Warszawy, co jest wykorzystywane przede wszystkim na promocję wydarzenia oraz wsparcie części tworzących je inicjatyw.

Program performatywny dopełniający tegoroczną edycję składa się z ośmiu performansów prezentowanych w Warszawskim Obserwatorium Kultury. Codziennie od czwartku do niedzieli wieczorem będą przedstawiane po dwa pokazy. Oprócz programu głównego, czyli wystaw i performansów, odbywać się będą także wydarzenia towarzyszące, takie jak spacery kuratorskie i oprowadzania. Wydarzenia będą również dostępne dla osób migranckich z Białorusi oraz ze specjalnymi potrzebami. Jeden z cykli oprowadzań przygotowany został przez studentów Wydziału Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich na ASP. To sześć lokalnych tras zwiedzania, każdy z motywem przewodnim wybranym przez autorki.

Jedną z wystaw prezentowanych w ramach tegorocznej edycji jest „Panaceum” w Aptece Zabytków na Nowym Świecie. Prezentuje malarstwo wrocławskiej artystki Justyny Baśnik związanej z grupą Kościół Nihilistów. Jej prace są ornamentalne, inspirowane gotyckimi wzorami, oparte o rysunki roślin, szczególnie ziół w zielnikach medycznych. To połączenie charakterystycznego stylu malarki z kontekstem miejsca i motywem przewodnim wystawy. W ten sposób artystka zdecydowała się opowiedzieć o zmarginalizowanej roli zielarek, które w historii medycyny częściej traktowane były jak czarownice, a nie lekarki.

Swoje prace ponownie zaprezentuje kolektyw Umysł Biedaka na wystawie „Czym chata bogata” w mieszkaniu przy ul. Hipolita Wawelberga 7. Grupa rozprawia się w swoich działaniach artystycznych z biedą w świecie sztuki, z wiecznym niedofinansowaniem i staraniem się o godną zapłatę. Tytuł pokazu ma przewrotny wydźwięk. Dzieła stworzono mieszanymi technikami artystycznymi. Artyści eksperymentują z różnymi środkami wyrazu, przez co odwiedzający mogą oglądać m.in. asamblaże, malarstwo, instalacje i rzeźby.

W lokalu handlowym znajdującym się w pasażu w przejściu podziemnym pod rondem Czterdziestolatka będzie można obejrzeć wystawę „kind of cool / kind of tired” powstałą w ramach działania Galerii Zegarmistrzyni, która na co dzień urzęduje w starym kiosku po zegarmistrzu w domu handlowym Merkury na Żoliborzu. W lokalu zamiast produktów, usług fryzjerskich czy kwiatów na publiczność czekają film Konstantego Konopińskiego oraz instalacja Cypriana Szablaka. Prace odnoszą się jednocześnie „do zachwytu nad światem i zmęczeniem jego ciągłym nadmiarem”.

- Fringe ma charakter międzypokoleniowy, jak cała scena niezależna - podkreśliła Andruszko. - Fringe nie przeprowadza selekcji. Daje równe szanse wszystkim na pokazanie sztuki - uzupełniła. Wyjątkiem jest program performatywny, do którego zorganizowano open call, aby ostatecznie wyłonić osiem pokazów. - Chcemy budować społeczność, tworzyć sieć kontaktów, która ma służyć dalszemu wspieraniu się w tworzeniu sceny niezależnej - podkreśliła.

Nazwa wydarzenia związana jest ze znaczeniem samego słowa „fringe”. Jak wyjaśniła organizatorka, oznacza margines, kraniec, koniec, coś często niezauważalnego, ale jednocześnie bardzo istotnego. Dodała, że odnosi się także do wyznaczenia granicy, a jednocześnie wychodzenia poza nią.

- W tym roku nawiązała z nami kontakt inicjatywa Fringe World, przez co dowiedzieliśmy się, że podobnych działań do naszych jest więcej na świecie oraz że tworzy się wokół nich cała wspólnota. To pokazuje tendencję globalną i potrzebę wychodzenia poza mainstream - tłumaczyła Andruszko.

Jak wskazała, międzynarodowy ruch inicjatyw offowych, czyli festiwali fringe'owych, powstał w 1948 roku w Edynburgu przy międzynarodowym festiwalu teatralnym. Pierwszy festiwal Fringe utworzyły inicjatywy teatralne, które nie zostały zaproszone do głównego programu. - Obecnie istnieje dużo niezależnych od siebie, oddolnych ruchów fringe'owych zarówno w obrębie sztuk teatralnych, jak i sztuk performatywnych. Fringe Warszawa jest jedyną taką inicjatywą, która skupia się głównie na sztukach wizualnych - powiedziała.

Inauguracja 4. edycji Fringe Warszawa odbędzie się w środę 24 września o godz. 16 w Warszawskim Obserwatorium Kultury. Wtedy też zaplanowano m.in. tworzenie nadruków metodą sitodruku. W sobotę 27 września organizatorzy zapraszają na tzw. after party w Barze Studio, które będzie szansą na spotkanie się publiczności z twórcami.

Fringe Warszawa potrwa do 28 września. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny. Na niektóre obowiązują wcześniejsze zapisy. Więcej informacji oraz szczegółowy program wydarzeń znajduje się na stronie: fringewarszawa.com. (PAP)

zzp/ miś/